Het ontstaan van…. het TT-circuit

Met honderd jaar TT en vijftig jaar TT-festival is 2025 een historisch jaar. In de Berichten van de Brink duiken we de komende weken in het verleden van zowel de race als het festival. In deze eerste editie kijken we naar het ontstaan van het TT-circuit. 

Het eerste circuit: ‘verboden in te halen’ 

“De eerste race in 1925 vond plaats op een circuit dat liep via Rolde, Borger, Schoonloo en Grolloo, weer terug naar Rolde”, legt TT-historicus Egbert Braakman uit. “Maar bij deze ene race bleef het ook. Want vanuit de deelnemers kwamen klachten: op een deel van de route was het namelijk verboden om in te halen. Het ging om een zandweg van ongeveer 800 meter en dit lag in de gemeente Borger.” Niet ideaal voor een racecircuit en de deelnemers vonden dit logischerwijs ook maar vreemd: “Want op die zandweg kon volgens de coureurs prima ingehaald worden.” 

Het tweede circuit: vijf meter breed met weerszijden bomen 

“Het bestuur van de TT moest op zoek naar een nieuw circuit, en dat werd gevonden ten zuiden van Assen”, vertelt Braakman. “Dit parcours had een lengte van 16,5 kilometer en begon - net als het huidige circuit - op de plek waar de start en finish zich bevinden. Sinds 1926 is die locatie onveranderd gebleven. Het circuit voerde vanaf de start noordwaarts richting Assen, boog ter hoogte van het huidige NAM-kantoor af en liep vervolgens via Hooghalen, Laaghalen en Laaghalerveen terug naar het startpunt, waar ook de finishlijn lag.” “Dit traject was behoorlijk smal. Zo’n vijf meter breed en op andere stukken nog wel smaller”, vervolgt Braakman. “Bovendien stonden op route aan weerszijden bomen en dit maakte de route er niet veiliger op.” Om de veiligheid te verhogen werden in het voorjaar van 1954 wegen die onderdeel waren van het circuit verbreed naar zeven meter. “Deels, want alleen het deel wat in de gemeente Assen lag, werd verbreed. De gemeente Beilen, waar het andere deel van het circuit lag, wilde niet verbreden. Want ‘het geld was op’.’’ 

Hooghalen als handig excuus 

Jozias de Dreu had hier echter geen boodschap aan. De Asser burgemeester begon aan een plan voor een gloednieuw circuit en betrok Beilen hierbij. “Maar binnen dit nieuwe circuit was niet langer plaats voor Hooghalen,” vertelt Braakman. Dat viel niet goed bij de gemeente Beilen, die daarop besloot zich terug te trekken. “Maar dat was niet de échte reden,” zegt de historicus. “Beilen wilde simpelweg geen geld investeren, maar dat werd natuurlijk anders gebracht.” Hooghalen werd dus als handig excuus gebruikt om zonder al te veel ophef uit het project te stappen. 

Het derde (en huidige) circuit: ontworpen in het geheim 

Het huidige circuit, dat in de loop der jaren meerdere keren werd aangepast, opende in 1955 de deuren. “De Dreu had namelijk al gesprekken gevoerd met het bestuur van de TT over een circuit op Asser grondgebied,” vertelt Braakman. De eerste schets voor het nieuwe ontwerp belandde op het bureau van Jaap Koolhaas, het hoofd weg- en waterbouw van de gemeente Assen. Hij kreeg van De Dreu de opdracht om in alle stilte een ontwerp te maken. “Koolhaas moest namelijk thuis aan de slag,” weet Braakman. “Op het stadhuis was de kans te groot dat de plannen zouden uitlekken en dat de gemeente Beilen er lucht van zou krijgen. Dat was absoluut niet de bedoeling.” 

Lang verhaal kort: met het ontwerp van Koolhaas en de snelle goedkeuring door de gemeenteraad in januari 1955, werd er voortvarend gewerkt aan het nieuwe circuit in Assen. Al op 1 februari gingen de werkzaamheden van start, en binnen enkele maanden - op 7 juni 1955- was het circuit voltooid.